Le të imagjinojmë sikur gjithçka që ne njohim filloi me një sfidë. Zoti, një qenie e përjetshme, përtej kohës dhe hapësirës, i jep fëmijës së vet një sfidë, e cila, s’do mend, e ardhur prej (mos)gojës së tij, merr formën e detyrës. E shndërruar në fjalë njerëzore, të cilat mezi e mbajnë kuptimin e pashprehshëm të dikujt që është pa limit, sfida është: "Të krijohet një univers vetëm me dimensionin e hapësirës." Pra, fëmijës i ngarkohet detyra e të krijuarit një univers duke pasur në dispozicion vetëm atë që ajo e kupton në çast se nuk do jetë i mjaftueshëm për ta plotësuar sfidën pa ekzistencën e dimensionit tjetër, atë të kohës. Përnjëmend sfidë! Njëkohësisht, ama, edhe mësim. S’duhet shumë për të kuptuar se nën petkun e sprovës fshihet metoda e të atit për ta çuar drejt Zotësisë së plotë. Fëmijës i është dhënë hapësira. Që do thotë, për të krijuar universin e vet, asaj i duhet në fillim të krijojë kohën. Por si të krijohet koha? Ose një zmbrapsje më tej: Ç’është koha? Kësaj ajo s’di t’i përgjigjet, pasi ajo ka jetuar gjithmonë jashtë kohës. E vetmja gjë që i afrohet njohjes së kohës, është distanca mes fjalëve të para të të atit dhe atyre të fundit. Pra, koha është një distancë, e cila — dhe kjo merr jetë në mendimin e saj të dytë — përshkohet pa lëvizur. Gjë që është mëse e favorshme për të, pasi ajo e ka tashmë një dimension ku mund të lëvizet: hapësirën. (Ekzistenca e dy dimensioneve të njëjta do krijonte komplikime të panevojshme.) Dhe tani vjen pyetja kryesore: Si të krijohet koha, diçka që ndodh pa lëvizur, me diçka tjetër, natyra e së cilës është lëvizja? Këtu përsëri i duhet të kthehet te bisedat me të atin, ose më saktë, monologjet. Nëse koha është distanca johapësinore midis fjalëve të para dhe të fundit të të atit, kjo do të thotë se ajo mund të perjetohet sa herë që i ati flet. Pra, sa herë ai përsërit aktin e të folurit (edhe pse përsëritje me fjalë të ndryshme). Nëse i ati s’do fliste, distanca mes fjalës së parë dhe të fundit s’do përshkohej, dhe ajo s’do dinte ç’ishte koha. Që do të thotë: Që koha të ekzistojë, i ati duhet të flasë (ose të bëjë diçka tjetër të përshkueshme nga një fillim e një fund). Dhe që koha të rrjedhë vazhdimisht, që distanca mes fjalës së parë dhe të fundit të bëhet e madhe, i ati duhet të flasë vazhdimisht. Si rrjedhojë, që të ketë kohën, ajo duhet të ketë diçka që përsëritet vazhdimisht. Dhe ç’është gjëja e vetme që ajo ka në dispozicion? Hapësira. Gjë që e çon në përfundimin se, që të krijojë kohën, ajo duhet të përsërisë hapësirën. Duke marrë parasysh se përmasa e hapësirës që ajo ka në dispozicion është e pafund, lind pyetja: A nuk është kjo, në vetvete, koha? Domethënë, nëse ajo fillon të ecë përgjatë dimensionit të vet hapësinor, me siguri që do e ndiente kohën, njëlloj siç e ndjen kur i ati flet? Veçse këtu do e kishte gabim. Nëse i ati do fliste pafundësisht, ashtu siç ekziston pafundësisht, ajo s’do dinte gjë, s’do e ndiente më peshën e lehtë të kohës, pasi fjalët e para s’do shoqëroheshin më nga fjalët e fundit. Hapësira ndërmjet tyre do rritej e do rritej, derisa pritja e fëmijës, nëse ajo do e kishte durimin për të pritur, s’do kishte më kuptim. Pritja s’do qe më pritje. Do shndërrohej në gjendje pa pritshmëri. E gjithë ideja që ajo ka në kokë, për aq sa mund të flitet rreth ideve për dikë që supozohet të jetë përtej tyre, nuk është përsëritja e pafund e hapave brenda hapësirës, por përsëritja e hapësirës në atë mënyrë që hapat të jenë të dallueshëm dhe të identifikueshëm, që fillimi i tyre, si të thuash, të dualizohet me një fund; e më e rëndësishmja, ky dualizim të vazhdojë të alternohet përjetësisht. Edhe pse s’e ka thënë shkoqur, i ati sigurisht që e ka nënkuptuar përjetësinë e universit. Përndryshe, të gjitha proçeset përsëritëse të dimensionit hapësinor do zgjasnin sa dy-tre biseda të tijat. Gjë që nuk sjell në dritë ndonjë të re fort interesante. Pra, universi i saj duhet të jetë i përjetshëm. Përsëritjet brenda tij po ashtu të jenë të përjetshme. Dhe paradoksalisht, natyra e këtyre përsëritjeve duhet të jetë e atillë, sa të bëjë të mundur të kuptohet dhe të ndihet fillimi e fundi i tyre, të cilët, pikërisht ngaqë ndodhin në një proçes të gjithmonshëm, s’janë tjetër veçse një alternim i pandalshëm dhe i identifikueshëm i njëri-tjetrit. Pikë kjo që na sjell tek problemi tjetër. E gjithë ideja e universit të urdhëruar nga i ati është që ai të jetë vetëfunksional. Që do të thotë: kur lë një fëmijë vetëm në shtëpi, duhet të sigurohesh që ajo të bëjë ato gjëra që i ke thënë të bëjë. Pra, universi duhet të krijojë kohë edhe kur krijuesja e tij të mos jetë aty. Në të kundërt, s’është univers autonom. Por që të krijohet kohë, dikush duhet të jetë aty që të ndiejë kohën e lindur nga alternimi i pafund i fillimeve dhe fundeve të përsëritjes së hapësirës. Njëlloj siç ajo duhet të jetë prezente kur i ati flet, që të ndiejë lëvizjen e kohës mes fjalëve të tij. Nëse s’do të ishte aty, i ati edhe mund edhe mund të mos ishte duke folur, dhe përfundimi i këtyre dy veprimeve të kundërta do ishte i njëjtë: mosfolje; mosndodhje; mosqenie. I ati flet, koha rrjedh nga (mos)goja e tij, por ajo s’është aty për ta ndjerë, e përveç të atit që ndjen kohën e krijuar nga vetja, askush tjetër s’mund ta ndiejë atë kohë. Në një farë mënyre, ekzistenca e kohës kërkon si parakusht ekzistencën e qenies. Por fëmija s’mund ta lërë veten brenda universit të vet, pasi ashtu ai s’do ishte autonom. Kështu që duhet diçka tjetër, _dikush_ tjetër që ta ndiejë kohën kur krijuesja e tij të mos jetë aty. Krijimi i një qenieje të re, i cili përbën dhe parakushtin e fundit të krijimit të universit, prezanton një problem disi me kleçkë për fëmijën e zotit. Asaj i lejohet të krijojë, por vetëm duke përdorur hapësirën. Dhe ngaqë është e detyruar të përdorë hapësirën, i duhet gjithashtu të mos cënojë strukturën e proçeseve hapësinore që krijojnë kohën, e cila ia kufizon mundësitë ndjeshëm, ose më saktë, ia kufizon deri në atë pikë sa ajo e kupton se mund ta krijojë qenien e re vetëm nëpërmjet proçeseve që ia kufizojnë mundësitë. Pra, limitet e asaj që mund të krijojë, shndërrohen në vetë mjetet me të cilët do të krijojë. Me fjalë të tjera, që koha të vazhdojë të ekzistojë, qenia e re mund dhe duhet të lindë vetëm _brenda_ hapësirës dhe _nga_ përsëritja e hapësirës. Si dhe të vdesë* bashkë me të. Sa herë që hapësira të mbërrijë në fundin e përsëritjes së vet, edhe qenia e re të mbërrijë në fundin e jetës së vet. Dhe sa herë hapësira të rifillojë përsëritjen e vet, edhe qenia e re të rinisë jetën e vet. E kështu ad infinitum… *** \*E parë veçmas, ekzistenca e kësaj qenieje është sa tragjike aq edhe paradoksale. Asaj i duhet të vdesë, e njëkohësisht ajo mund të ekzistojë vetëm nëse vdes.